Meer informatie over dit project?

Zwart-witfoto van het koopvaardijschip Van Imhoff varend langs de kust. Uit de schoorsteen van het stoomschip komt zwarte rook.

Van Imhoff

Het Van Imhoff-onderzoek gaat over de scheepsramp met de Van Imhoff op 19 januari 1942, waarbij meer dan 400 Duitse burgergeïnterneerden omkwamen in de Indische Oceaan. Het onderzoek gaat over de internering van mensen van Duitse en Oostenrijkse afkomst in Nederlands-Indië vanaf 10 mei 1940, de scheepsramp op 19 januari 1942 en de nasleep van deze gebeurtenissen voor nabestaanden.

Op 19 januari 1942 werd de Van Imhoff, die op de tweede dag van haar reis naar Brits-Indië was, gebombardeerd door een Japans vliegtuig. Het langzaam zinkende schip werd verlaten door de KPM-bemanning en KNIL-bewaking, waarbij de Duitse geïnterneerden werden achtergelaten met onvoldoende reddingsmiddelen. Van de 477 Duitse opvarenden kwamen er 411 om, één persoon wist een plek te krijgen in de Nederlandse reddingsboten, maar raakte hierbij gewond. 65 geïnterneerden wisten zich te redden en landden na enkele dagen barre tocht op zee op het eiland Nias, voor de westkust van Sumatra.

De nasleep van de ramp

Over de houding van de Nederlandse autoriteiten rondom de scheepsramp zelf en de nasleep in de jaren erna is al veel onderzoek gedaan. Het ‘verhaal’ van de Van Imhoff heeft jarenlang in een doofpot gezeten, tot de regering naar aanleiding van Kamervragen in 1966 alle relevante (overheids)stukken ter publieke inzage bij het NIOD Instituut voor oorlogs-, holocaust- en genocidestudies neerlegde. In die tijd werd een VARA-documentaire van televisiemaker Dick Verkijk verboden, voor Verkijk volgde ontslag bij de VARA. Het NIMH gaat onderzoek doen naar historische ‘lacunes’ in de geschiedenis van deze gebeurtenissen. Zo heeft de KPM onder dwang een schadevergoeding betaald aan de NSDAP, waarvan het de bedoeling van de nazi’s was deze uit te betalen aan de partners en kinderen van omgekomen personen. Deze schadevergoeding is zeer waarschijnlijk nooit uitbetaald. Archiefonderzoek kan hierover wellicht meer duidelijkheid geven. Ook andere aspecten van de maatschappelijke en juridisch nasleep van deze gebeurtenissen zullen in dit historisch onderzoek aan bod komen