Nederlandse koopvaardij tijdens de Tweede Wereldoorlog

85 jaar geleden begint Operatie Dynamo, een reddingsoperatie bij het Franse Duinkerke. Tientallen koopvaardijschepen evacueren ruim 22.000 Britse en Franse troepen uit de Noord-Franse kustplaats.

Verplicht varen

De Nederlandse koopvaardij levert tijdens de Tweede Wereldoorlog een belangrijke bijdrage aan de geallieerde oorlogsvoering. Na de Nederlandse capitulatie in mei 1940 wordt de handelsvloot namelijk gevorderd ten behoeve van de geallieerde oorlogsinspanning. De tienduizenden bemanningsleden doen dienst, veelal onbewapend, op schepen die troepen, wapens en munitie vervoeren.

De koopvaardij is de levenslijn voor de geallieerde strijdkrachten, zij zorgen voor een voortdurende aanvoer van mensen, wapens, materieel en voedsel. Deze logistieke lijnen vormen de ruggengraat van de strijd. Maar ten koste van wat? Want op zee is er een voortdurende dreiging van torpedo’s, mijnen en onderzeeboten. De invoering van de Vaarplicht maakt dat de bemanning verplicht wordt door te blijven varen, met alle gevaren van dien. Vaak zijn zij jarenlang weg van huis en haard.

Vergroot afbeelding Zwart-wit foto van het schip Aagtekerk. Het schip ligt stil in het water.
Beeld: NIMH, collectie Fotoafdrukken Koninklijke Marine
Het vrachtschip Aagtekerk (1934-1942) van de NV Vereenigde Nederlandsche Scheepvaartmaatschappij (VNS). Tijdens de Tweede Wereldoorlog vaart het schip in zeven konvooien. Na een aanval van Duitse bommenwerpers in de Middellandse Zee in juni 1942 gaat het schip ten onder.

Themapagina

Op onze speciale themapagina is uitgebreide informatie te vinden over de Nederlandse koopvaardij tijdens de Tweede Wereldoorlog. Niet alleen wordt hier de historische context beschreven, ook persoonlijke verhalen van koopvaardijopvarenden en persoonskaarten komen aan bod. Het NIMH beheert meerdere collecties met documentaties over de Nederlandse koopvaardij. In de onderzoekshulp zijn mogelijkheden tot verder onderzoek te vinden. De themapagina is via deze link te vinden.