European Union Security Democratic Republic of Congo (EUSEC DRC)

In 1994 voltrok zich in Rwanda een genocide. Het geweld sleurde buurland Congo mee, waar een burgeroorlog tussen Hutu’s en Tutsi’s uitbrak. Deze strijd mondde uit in de ‘Eerste Afrikaanse Wereldoorlog’. Door de gevechten en etnische zuiveringen vielen hierin miljoenen doden en gewonden. Ook na tien jaar oorlog bleef het onrustig in Congo, ondanks de komst van een grote VN-vredesmacht.

MONUC

Sinds 1999 was in Congo de United Nations Organization Mission in the Democratic Republic of Congo (MONUC) actief. Een belangrijk onderdeel van het vredesproces was de ontwapening van de opstandelingen. Zij konden daarna een nieuwe toekomst opbouwen.

Een nieuw leger

De voormalige opstandelingen waren ook welkom in het nieuwe Congolese leger, de FARDC. Daar hielp de VN bij. Het was de bedoeling uit het oude leger en opstandelingengroepen nieuwe legereenheden te vormen. Daarvoor moesten ook nieuwe kazernes worden gebouwd en alle militairen moesten een opleiding en salaris krijgen. Een moeizaam proces.

Hulp uit Europa

De opbouw van de FARDC boekte weinig voortuitgang. Daarom vroeg de Congolese regering aan de Europese Unie (EU) om extra hulp. De missie European Union Security Democratic Republic of Congo (EUSEC DRC) ging in juni van start. Voor de eerlijk en regelmatige betaling van soldij was het opzetten van een goede administratie binnen het nieuwe Congolese leger heel belangrijk. Er moest bijvoorbeeld bekend zijn wie er militair was. Om de soldijen te betalen werden identificatiekaarten uitgegeven.

Nederlands aandeel

Nederland stelde in mei 2006 twee militairen beschikbaar voor de missie. Na aankomst in Goma gingen zij enkele dagen later aan de slag in een militair kamp bij Bunia. Zij werkten voor het onderdeel van EUSEC RDC dat zich speciaal op de geldstromen binnen het leger richtte.

Matrassen vol geld

Die geldstromen waren behoorlijk omvangrijk. Een soldaat kreeg bijvoorbeeld zijn soldij van 10.000 Frank uitbetaald in biljetten van 100 en 500 Frank. Het geld kwam verpakt op het kamp aan in grote bundels, die leken op matrassen. De Nederlanders hielden zich vooral bezig met de controle op de uitbetaling. In het verleden staken officieren van de FARDC regelmatig geld in hun eigen zak. Ook kwamen er mensen hun soldij ophalen waarvan onzeker was of zij inderdaad militair waren.

Adviseur

Vanaf juli 2006 was op het hoofdkwartier van de FARDC ook een Nederlandse officier geplaatst, die de legertop over de plannen voor de lange termijn adviseerde. Na verschillende verkenningen door personeel van EUSEC RDC werd duidelijk dat het bijna niet bekend was waar alle legereenheden waren.

Moeilijk werken

Uiteindelijk zou EUSEC RDC de doelstelling niet halen. Doordat het land overspoeld was met hulporganisaties en adviseurs en het gevaarlijk bleef, was het moeilijk werken. Begin 2012 besloot Nederland de militaire bijdrage te beëindigen. Begin februari van dat jaar keerden de militairen die bij EUSEC RDC dienden terug naar Nederland. De missie bleef daarna, in afgeslankte vorm, nog enige jaren bestaan.