United Nations India-Pakistan Observation Mission (UNIPOM)
Duur missie: 23 september 1965 - 19 maart 1966
Aantal militairen: 6
Dodelijke slachtoffers: geen
Dapperheidsonderscheidingen: geen
Na de Tweede Wereldoorlog bleek Brits-Indië niet meer te handhaven. In voorgaande jaren was het nationalisme onder de bevolking sterk toegenomen. Tegelijkertijd liepen de spanningen tussen moslims en hindoes hoog op. Dat leidde in 1947 tot een deling van de kolonie in de moslimstaat Pakistan en de Hindoestaat India. Over Kasjmir bleef echter een geschil bestaan.
In oktober 1947 brak de Eerste Kasjmiroorlog uit. Deze duurde totdat in januari 1949 een staakt-het-vuren werd bereikt. De uitkomst van het conflict was een deling van de vorstendommen Jammu en Kasjmir. Toch bleef de situatie gespannen. Vanaf 1964 nam het aantal incidenten in het gebied weer hand over hand toe.
Weer oorlog om Kasjmir
In 1965 brak de Tweede Kasjmiroorlog uit. De VN-Veiligheidsraad riep opnieuw op tot een staakt-het-vuren. De controle op het staakt-het-vuren in het Indiaas-Pakistaanse grensgebied (van Kashmir tot aan de Arabische Zee) werd toegewezen aan de United Nations India-Pakistan Observation Mission (UNIPOM).
Het Nederlandse aandeel in UNIPOM
De eerste 16 waarnemers, met 3 Nederlanders, waren afkomstig van de United Nations Truce Supervision Organization (UNTSO) in Israël. Zij arriveerden nadat op 22 september 1965 het staakt-het-vuren was ingegaan en keerden half november terug naar UNTSO. Inmiddels waren de speciaal voor UNIPOM geworven waarnemers gearriveerd, onder wie weer 3 Nederlanders.
Inzet waarnemers
UNIPOM deelde haar inzetgebied in 7 sectoren op en bemande 14 veldposten langs de confrontatielijn. UNIPOM plaatste waarnemers met dezelfde nationaliteit op tegenover elkaar liggende posten in India en Pakistan. Na 3 maanden werden ze aan de andere zijde van de confrontatielijn geplaatst. Dit soort maatregelen moest helpen voorkomen dat VN-waarnemers als partijdig bestempeld konden worden.
Naleving staakt-het-vuren
India en Pakistan hielden zich in de eerste weken slecht aan de bestandsafspraken. Pas begin november 1965 trad er een wezenlijke verbetering in de situatie op. Tot die tijd konden de waarnemers niets anders doen dan schendingen rapporteren en proberen de lokale commandanten tot naleving van het staakt-het-vuren te bewegen.
Einde van het conflict
India en Pakistan maakten in Tashkent op 10 januari 1966 wereldkundig dat ze bereid waren alle militairen terug te trekken. UNIPOM zag toe op de uitvoering van de overeenkomst. Zoals overeengekomen werd UNIPOM op 22 maart beëindigd. De 3 Nederlandse waarnemers keerden in maart 1965 terug naar Nederland.