Snel en efficiënt: NAVO-oefening Reforger in Nederland | Nederlands Instituut voor Militaire Historie

Tijdens de Koude Oorlog vinden er militaire oefeningen van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) plaats om de paraatheid en samenwerking tussen de lidstaten te testen. Eén van de meest grootschalige oefeningen is Reforger, waarbij jaarlijks tienduizenden militairen uit verschillende landen betrokken zijn.

Oversteek

Reforger staat voor 'Return of Forces to Germany'. Het doel van de oefening is om zo snel mogelijk vanuit de Verenigde Staten de oversteek naar Europa te maken, het materieel uit de depots te halen en naar de oefenterreinen in West-Duitsland te vervoeren. Zo moet aan de Sovjet-Unie worden getoond hoe snel en efficiënt de Amerikaanse troepen zijn. Vanaf 1969 wordt de oefening jaarlijks gehouden. Nederland is hier vooral in oneven jaren bij betrokken. De Nederlandse bijdrage concentreert zich vooral op de logistiek tussen depots en de Duitse grens.

Zwart-witfoto, buiten bij een rivier. Er ligt een pontonbrug over een rivier, op de brug rijdt een pantservoertuig met grote loop, het voertuig is in camouflagepatronen geschilderd. Achter het voertuig rennen enkele militairen mee in de rijrichting. In de achtergrond, op de kade, is een post van het Rode Kruis te zien, verder bomen en een hoogspanningskabel. — Beeld: NIMH, collectie Losse Fotografische Objecten
Een M109-houwitser steekt tijdens oefening Certain Sentinel in het zuiden van West-Duitsland een pontonbrug over, januari 1986.

Foto's en films

In de beeldcollectie van het NIMH zijn foto’s en filmbeelden te vinden van enkele Reforger-oefeningen. De foto’s tonen militairen en rupsvoertuigen tijdens een oefening in het zuiden van West-Duitsland in 1986. Hoewel Reforger dat jaar grotendeels aan Nederland voorbij gaat, worden er toch bijna tweehonderd rupsvoertuigen uit de depots in Ter Apel en Vriezenveen gehaald.

De filmbeelden tonen de veel grotere Reforger-oefening van 1987. In een reportage van de Audiovisuele Dienst Koninklijke Landmacht (ADKL) wordt aan de hand van een schematisch overzicht uitgelegd hoe Reforger in elkaar steekt. Amerikaanse troepen komen op Schiphol aan en worden over de verschillende depots verdeeld. De helft van hen vertrekt naar Rotterdam, terwijl de andere helft naar Ter Apel, Vriezenveen en Coevorden gaat.

In de film is te zien hoe er in de Rotterdamse haven een indrukwekkende operatie gaande is: jeeps, trucks en zelfs helikopters worden van schepen gehaald en in elkaar gezet. Daarna verlegt de film de aandacht naar de depots in het oosten van het land. Hier staan tanks en andere pantservoertuigen klaar om te worden ingezet. Na aankomst worden de voertuigen en voorraden eerst nog gecontroleerd en getest. Per spoor en over de weg gaan de voertuigen daarna richting de Duitse grens, begeleid door motoren van de Koninklijke Marechaussee. In totaal gaat het om 3.500 voertuigen.

Zwart-witfoto, buiten op een kade. Twee rijen van acht wagons op rails, op de rechterrij aan wagons staan evenveel vrachtwagens, er komt rook uit de uitlaten. Op de lege rij wagons links staan verspreid drie militairen te werken. Een vierde militair loopt op de voorgrond met in elke hand een groot remblok. — Beeld: NIMH, collectie De Materieelist
Amerikaanse kipper-vrachtwagens worden in de haven van Rotterdam klaargemaakt voor transport per spoor. Links op de voorgrond liggen delen van een brugleggende tank.

Duur van de oefening

De andere reportage is van de hand van het Nationaal Territoriaal Commando (NTC), de Defensieorganisatie die verantwoordelijk is voor het verloop van de oefening in Nederland. Het toont voor een deel dezelfde beelden als de ADKL-reportage. Nieuwe beelden laten, geordend op datum, het verloop en de gang van zaken van de oefening zien. Op deze manier gaat de NTC-reportage dieper in op de oefening en krijgt de kijker een goed beeld van de duur van de oefening.

Kleurenfoto, buiten op een vliegveld. Drie mannen staan tegen over twee militairen, zij dragen camouflagekleding en staan met hun rug naar de camera. Twee van de drie dragen een net burgerpak, de ander een groene legerjas en baret. De middelste van de drie schudt de hand van een militair met helm. De andere militair houdt zijn linkerhand op de rug van de militair naast hem. Er wordt gelachen. Op de achtergrond meer militairen en rechts zijn tussen de mensen door enkele fotocamera’s te zien. — Beeld: NIMH, collectie Losse Fotografische Objecten
Minister van Defensie Wim van Eekelen (blauw pak) is op bezoek bij NAVO-oefening Reforger in september 1987. Rechts op de foto Nationaal Territoriaal Commandant generaal-majoor Adriaan de Bruine.

Daarnaast komt de verantwoordelijkheid die Nederland tijdens de oefening met zich meedraagt voor het onderkomen en de voeding van Amerikaanse militairen goed in beeld. In detail is te zien hoe de Amerikanen gehuisvest worden in de hal van scheepsbouwer Penn & Bauduin in Dordrecht. Ook verschijnt er een wagen van de Cantinedienst die de Amerikanen van eten en drinken voorziet. Na afloop van de oefeningen in West-Duitsland keren alle militairen terug naar huis en materieel terug naar de depots.

Als na het einde van de Koude Oorlog de Russische dreiging afneemt, komt er ook een einde aan Reforger, waardoor de oefening in 1993 voor het laatst plaatsvindt.

Zwart-witfoto, buiten. Een pantserwagen staat buiten, het voertuig is voorzien van enkele camouflagenetten en is in camouflagepatronen geschilderd. Voor het voertuig staan drie militairen. Om hen heen ligt sneeuw, in de achtergrond huizen en bomen. — Beeld: NIMH, collectie Losse Fotografische Objecten
Een M109-houwitser staat in de sneeuw opgesteld tijdens oefening Certain Sentinel in het zuiden van West-Duitsland, januari 1986.