Ad van Baal wordt in 1947 in het West-Brabantse dorp Kruisland geboren. Hij is de jongste van zeven kinderen van een kappersgezin en groeit op met de rijke katholieke cultuur. Die achtergrond neemt hij mee in zijn militaire carrière. Zijn geloof helpt hem na te denken over wat wel en niet kan in de geweldsorganisatie die de krijgsmacht is. Hij bezoekt meerdere keren de bedevaartplaats Lourdes en mag in 2000 zelfs op audiëntie komen bij de paus.
Beeld: NIMH, collectie Losse Fotografische Objecten
Portretfoto van luitenant-generaal der artillerie Ad van Baal. Op dat moment is hij bevelhebber der Landstrijdkrachten. Van Baal is IGK van 11 december 2003 tot 15 januari 2007.
Van schoolbank naar kazerne
In 1966 meldt Van Baal zich bij de Koninklijke Militaire Academie in Breda voor de officiersopleiding. Zijn middelbare school rondt hij met een prachtige cijferlijst af en een universitaire studie lonkt. Maar Van Baal wil zijn ouders niet langer tot financiële last zijn en kiest een beroepsopleiding. Door zijn oudere broers en een bijzondere rekruterings-onderofficier wordt hij overgehaald om het leger in te gaan. Hij wordt bij de artillerie ingedeeld en geldt meteen als talent. Na verschillende functies wordt hij op 44-jarige leeftijd commandant van de 43 Gemechaniseerde Brigade en hiermee één van de jongste generaals uit de geschiedenis van de landmacht.
Leiderschap onder vuur
In 1994 wordt Van Baal uitgezonden naar Bosnië-Herzegovina als chef-staf van de VN-vredesmissie United Nations Protection Force. Gedurende zijn uitzending wordt de vredesmacht geconfronteerd met de val van enclave Srebrenica. Uit het NIOD-onderzoeksrapport in 2002 blijkt dat de Landmachttop destijds bewust informatie heeft achtergehouden en er sprake is van onwil. Luitenant-generaal Van Baal is op dat moment de enige van de toenmalige top die nog in functie is. Een jaar eerder is hij nog tot Bevelhebber der Landstrijdkrachten benoemd. Van Baal besluit zijn functie neer te leggen, omdat hij ‘niet langer goed [kan] functioneren in het belang van de Koninklijke Landmacht’. Uit een parlementaire enquête blijkt dat het gebruik van de term ‘onwil’ onduidelijkheden heeft opgeroepen: ‘Verwarring die bevelhebber Ad van Baal zijn baan kostte’. In december 2003 wordt Van Baal de nieuwe Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht (IGK). Met de aanstelling laat de Defensieleiding zien dat er niets schort aan zijn integriteit. Van Baal ziet het als een ‘herstel van het vertrouwen’.
Beeld: NIMH, collectie De Materieelist
Brigadegeneraal Van Baal toont met kolonel Kiemeneij de tevredenheidsbetuiging van de afdeling Plannen.
Harde werker
Van Baal is een vastberaden persoon die zijn mening open en eerlijk durft te geven. Op De Zwaluwenberg, waar hij woont tijdens zijn IGK-schap, is dit niet anders: Van Baal is een harde werker die zijn taken serieus neemt. De IGK slaat nooit iets af en wil graag overal bij zijn. Hij geniet van zijn werkbezoeken, waar hij met defensiemedewerkers van alle rangen en standen van gedachten kan wisselen.
Integriteit als speerpunt
Als IGK wil de formele, maar hartelijke Van Baal zijn ‘oor te luisteren leggen, veel op de werkvloer rondlopen, maar ook zelf op zoek gaan naar informatie’. Eén van de belangrijkste punten die hij tijdens zijn termijn onderzoekt, is ongewenst gedrag. Hij vindt het belangrijk om erachter te komen waarom dit voorkomt in een professionele organisatie en wat mogelijke oplossingen zijn. In september 2006 bevestigt het rapport van de commissie Staal het beeld dat ongewenst gedrag nog veel voorkomt bij Defensie. Van Baals opvolger vice-admiraal Van Maanen gaat hiermee aan de slag.
Beeld: NIMH, collectie Centrum voor Audiovisuele Dienstverlening Koninklijke Marine
In september 2005 brengt IGK Van Baal een bezoek aan Nederlandse militairen in Afghanistan. Hij wordt in Mazar e Sharif welkom geheten door de bataljonscommandant, luitenant-kolonel der mariniers Richard Oppelaar (links).
Jonge veteranen
Als Inspecteur der Veteranen schenkt Van Baal niet alleen aandacht aan de oudere garde, maar ook aan de nieuwste generatie veteranen, onder wie de militairen die zijn uitgezonden naar Irak. Als het aan Van Baal ligt, bundelen Defensie en professionele zorginstellingen hun krachten om zo meer en beter onderzoek te doen naar specifieke psychische hulp aan veteranen. Dat nieuwe zorgconcept is een van zijn speerpunten.
Vertrouwen onder druk
In de tijd dat Van Baal IGK is, krijgt Defensie te maken met grote bezuinigingen. Een vertrouwensbreuk tussen de werkvloer en de top ontstaat, waardoor sommige commandanten hun personeel niet graag met de IGK laten praten. Van Baal geeft aan dat het juist belangrijk is om de ervaring van werknemers te horen, omdat de IGK zijn rapporten nu eenmaal hierop baseert. Later geeft Van Baal aan dat ‘zonder de bereidheid van het overgrote deel van het personeel, zich te uiten, was mij dit niet gelukt’.
Beeld: NIMH, collectie Centrum voor Audiovisuele Dienstverlening Koninklijke Marine
De IGK brengt de eregroet tijdens een herdenking op 7 september 2004 in het Nationaal Herdenkingspark Roermond.
Een nieuwe missie
Van Baal zwaait precies op zijn zestigste verjaardag, 15 januari 2007, af als IGK. Dit betekent ook het einde van zijn carrière binnen de krijgsmacht. Hij vervult in totaal meer dan twintig functies in 41 jaar. Maar helemaal stoppen met werken, daar denkt Van Baal nog niet aan. In september 2007 wordt hij voorzitter van het College van Bestuur van de Politieacademie, een functie die hij zes jaar lang zal vervullen.