Op een koude dinsdag in februari 1938 komt John Maas in Haarlem ter wereld. Als negentienjarige meldt hij zich bij de Koninklijke Militaire Academie (KMA) in Breda. Daar begint zijn militaire loopbaan bij de luchtmacht en ontmoet hij zijn toekomstige vrouw. Gedurende zijn carrière valt hij niet alleen op vanwege zijn betrokkenheid en persoonlijkheid, maar ook doordat hij met zijn indrukwekkende lengte letterlijk boven de menigte uitsteekt.
Beeld: NIMH, collectie IGK
Portretfoto van luitenant-generaal John Maas. Maas is IGK van 1 maart 1991 tot 1 december 1995.
Een bijzondere ontmoeting
Tijdens zijn derde opleidingsjaar wordt hij samen met andere Senaatsleden van de KMA en het Koninklijk Instituut voor de Marine (KIM) uitgenodigd op Landgoed de Zwaluwenberg. Prins Bernhard, toentertijd Inspecteur-Generaal, ontvangt hen daar. Maas zegt hier later over: ‘Ik vond toen al dat het instituut Inspecteur-Generaal een bepaalde sfeer uitademde, iets van vertrouwen, stijl en niveau. In die tijd kon ik natuurlijk niet bevroeden ooit huisheer te zijn.’
Duitsland-plaatsing
Tijdens de Koude Oorlog worden veel Nederlandse militairen in Duitsland gestationeerd. En dat geldt ook voor Maas. In 1965 wordt hij geplaatst bij de 1e Groep Geleide Wapens (1GGW) in Handorf, Duitsland. In de jaren die volgen wijzigt Maas zijn standplaats talloze keren, en dus ook zijn woonplaats. Het gezin, inmiddels uitgebreid met een dochter en een zoon, volgt hem overal waar hij gaat en vestigt zich in 1982 uiteindelijk in Wassenaar.
Beeld: Privécollectie familie Maas
Tijdens de oefening Certain Shield in september 1991 gaat Maas in gesprek met de deelnemende militairen. De oefening in West-Duitsland staat in het teken van het evalueren van het optreden van een luchtmobiele multinationale divisie.
Carrière in stroomversnelling
De carrière van Maas kent vele sprongen en raakt midden jaren tachtig in een stroomversnelling. Binnen zes jaar bereikt kolonel Maas de rang van luitenant-generaal. In oktober 1989 wordt hij Directeur Personeel van de luchtmacht en daarom ook bevorderd tot generaal-majoor. Als hij een jaar later midden in de invoering van het nieuwe personeelsbeleid zit, krijgt hij de bijzondere vraag van Bevelhebber der Luchtstrijdkrachten luitenant-generaal Bill Louwerse of hij IGK wil worden. Maas is de eerste luchtmachtofficier na prins Bernhard.
Beeld: NIMH, collectie Marine Elektronisch en Optisch Bedrijf (MEOB)
IGK Maas komt in stijl aan op Marinevliegkamp De Kooy (MVKK) in Den Helder. Een Westland H-14 Navy Lynx helikopter van de Marineluchtvaartdienst brengt hem naar de plaats van bestemming in april 1991. Aldaar wordt hij welkom geheten door de Commandant der Zeemacht in Nederland (CZMNED) vice-admiraal Haver Droeze (midden). Rechts naast hen staat de commandant van het MVKK, kapitein-ter-zee Ostendorp.
Ervaring als proef
Op dat moment heeft Maas de beste papieren. Hij heeft zich namelijk het grootste gedeelte van zijn carrière beziggehouden met personeelszaken. En dat is nodig in deze fase van herstructurering van de defensieorganisatie. De Koude Oorlog komt tot zijn einde en de aangekondigde Defensienota van 1991 zorgt voor grote onzekerheid onder het personeel. Bezuinigingen zijn in aantocht. Als luitenant-generaal Maas in maart van dat jaar aantreedt, maakt hij zich op voor wat komen gaat. De druk is hoog, maar hij laat zich niet kennen: ‘Juist nu laten we zien wat de waarde ervan [het instituut IGK] voor de organisatie is.’ In deze tijd wordt vaker een beroep gedaan op de IGK in het bemiddelen van zaken, die regelmatig te maken hebben met de reorganisatie. Onder zijn leiding is per jaar een stijging van tien tot vijftien procent te zien in het aantal zware gevallen van individuele bemiddeling.
Beeld: NIMH, collectie Vliegbasis Soesterberg
Op 13 januari 1994, tijdens de afscheidsceremonie van het 32 Tactical Fighter Squadron (TFS), is de IGK met zijn vrouw op vliegbasis Soesterberg aanwezig. Het Amerikaanse squadron gebruikte de vliegbasis tussen 1955 en 1994 in NAVO-verband ter verdediging van het luchtruim. Op de achtergrond staat een F-15 Eagle straaljager.
Inspecteur der Veteranen
Tijdens Maas zijn IGK-schap wordt de functie uitgebreid met Inspecteur der Veteranen, dat hij als eervol en belangrijk beschouwt: ‘Het gaat immers om een groep die respect verdient’. De Stichting Dienstverlening Veteranen is op dat moment al ingesteld als speciaal aanspreekpunt voor veteranen. Wanneer daar geen oplossing wordt gevonden, kan men een beroep op de IGK doen. Maas maakt zich hard voor een zorgvuldig veteranenbeleid en ziet dit als een belangrijke stap voor de toekomst, want het aantal veteranen neemt door de vele vredesmissies alleen maar toe. Het is tekenend voor Maas, die oog heeft voor iedereen binnen de organisatie. Wanneer hij in het buitenland militairen op missie bezoekt, slaat hij het formele gedeelte het liefst zo snel mogelijk over zodat hij aandacht kan besteden ‘aan de mensen die de klus moeten klaren’.
Een onverwachte kroon op zijn carrière
In 1995 denkt Maas dat zijn loopbaan ten einde komt. Hij bereidt zich voor op zijn pensioen. Dan komt er opnieuw een eervolle vraag: Wat zou hij zeggen als de koningin hem vraagt Chef van het Militaire Huis te worden? Zijn antwoord: ‘Ik heb kort overlegd met mijn echtgenote en toen volmondig ‘ja’ geantwoord’.
Actief tot het einde
Na een bijzondere carrière gaat Maas in 2001 officieel met pensioen. Maar hij blijft actief. Hij is onder meer voorzitter van de Stichting Nationaal Comité Herdenking Capitulaties 1945 in Wageningen. Ook is hij lid van het Nationaal Comité 4 en 5 mei en van het Comité Nederlandse Veteranendag. Lang kan Maas niet van zijn pensioen genieten. Op 11 april 2005 overlijdt hij onverwacht op 67-jarige leeftijd. De wijze waarop Maas de rol van IGK invult en uitbouwt, blijft tot op de dag van vandaag in stand. Dankzij zijn inzet krijgt het instituut meer invloed bij het oplossen van arbeidsconflicten en het begeleiden van reorganisaties.