Anton Smoolenaars

Anton Smoolenaars vindt in zijn geboortestad Rotterdam de liefde. In oktober 1939 trouwt hij met Theodora Oosterwaal. Het zijn roerige tijden. De wittebroodsweken zijn maar van korte duur, want Smoolenaars is gemobiliseerd. Hij is als reserve-tweede luitenant-vlieger ingedeeld bij de Bombardeer Vliegtuig Afdeling (BomVA) van het Wapen der Militaire Luchtvaart (ML) op Schiphol.

Tijdens de Duitse inval in Nederland op 10 mei 1940 worden de vliegvelden Ypenburg, Ockenburg en Valkenburg aangevallen. Hoewel de Duitse troepen de vliegvelden in eerste instantie grotendeels veroveren, wordt spoedig de Nederlandse tegenaanval op touw gezet. Voor deze aanval wordt ook een beroep gedaan op de vliegtuigen van de ML.

Vergroot afbeelding Zwart-witfoto. Portret van een militair, hij kijkt recht in de camera. Hij draagt een donker uniform, met witte strepen in de vorm van een V op elke mouw, op de borst een rij van zeven grote knopen, zijn haar zit in een scheiding.
Beeld: ©NIMH / Fotoafdrukken Koninklijke Luchtmacht
Reserve-tweede luitenant-vlieger Anton Smoolenaars, hier nog als aspirant reserveofficier-vlieger.

Hevige strijd

Smoolenaars levert een bijdrage aan de poging tot de herovering van Ockenburg. Hij is de tweede vlieger van de Fokker T.5-bommenwerper 855. Reserve-tweede luitenant-waarnemer Ben Swagerman is de commandant. De overige bemanningsleden zijn reserve-tweede luitenant-vlieger Nicolaas Steenbeek, korporaal-boordtelegrafist Herman Vallentgoed en korporaal-vliegtuigmaker Arie Janse. 

Rond kwart voor zeven ’s ochtends stijgen de vijf mannen in hun Fokker vanaf Schiphol op en zetten koers richting Ockenburg. Het is al hun tweede vlucht deze dag, ongeveer drie uur eerder hebben zij al boven De Kaag en Utrecht gevlogen. De Duitse doelen die zich op Ockenburg bevinden worden succesvol gebombardeerd. Kort na het bombardement verschijnen echter een aantal Duitse jachtvliegtuigen, Messerschmitts 109, aan de horizon. De bommenwerper van Smoolenaars heeft geen schijn van kans. Het toestel wordt geraakt en stort voor de kust van Kijkduin in zee. Alleen Swagerman weet op tijd uit het vliegtuig te springen en zich met zijn parachute te redden. Hij landt in zee maar weet zwemmend de kust te bereiken. De andere bemanningsleden storten met de bommenwerper in zee en sneuvelen. 

Hoogste offer

Het lichaam van Smoolenaars wordt nooit teruggevonden. Voor hem en 137 andere militairen die geen graf hebben, wordt in 2005 een monument onthuld op het Militaire Ereveld Grebbeberg. Verder prijkt zijn naam op de plaquette op de gevel van de voormalige portierswoning van het vliegveld Ockenburg. Hierop staan de namen van alle militairen die zijn omgekomen in de slag om Ockenburg.