Locatie: ten westen van het huidige Oostzeebadplaatsje Mrzezyno, Polen.
Functie: schansbouw, bosbouw.
Datum aankomst eerste Nederlanders: 20 juli 1943.
Nationaliteiten: Frankrijk, Hongarije, Nederland.
Aantal Nederlandse gevangenen: 19.
Datum bevrijding: in april 1945 wordt het Arbeitskommando ontruimd en verplaatst naar Rostock.

In het voorjaar van 1943 belanden negentien Nederlandse Joodse militairen in het Arbeitskommando Deep, dat onder Schattenlager Stalag II-d Stargard valt. Het Kommando ligt direct naast een oefenterrein voor Flak (luchtdoelgeschut), ten westen van het aan de Oostzee gelegen badplaatsje Treptower Deep of Regamünde (tegenwoordig Mrzezyno).

Gescheiden van anderen

De Joodse krijgsgevangenen komen vanuit Stalag XI-a Altengrabow, na een korte tussenstop in Stalag II-d Stargard, op 20 juli aan in Deep. De Nederlanders leven binnen het kamp gescheiden van de ongeveer zeventig Franse, Hongaarse en Servische joodse krijgsgevangenen. In Deep voeren de krijgsgevangenen gedwongen werkzaamheden uit voor de luchtdoelartillerie. Volgens een van de Nederlandse krijgsgevangenen, soldaat Bernard de Jong, zijn de omstandigheden slecht: ‘Twee jaar lang hebben we geen boter, margarine, eieren, kaas of melk gekregen. Van het Nederlandse Rode Kruis hebben wij nooit iets gehoord. We kregen weleens wat van het Amerikaanse en Zweedse Rode Kruis.’

Brieven naar Auschwitz

De Jong is vertrouwensman en kan daarom corresponderen met familie in Engeland en Amerika. Hij informeert zelfs schriftelijk bij de kampleiding in Auschwitz of zijn verwanten in het kamp verblijven. Hij krijgt met de aanhef ‘Sehr geehrter Herr De Jong’ antwoord dat dit niet het geval is. De Jong ontvangt in Deep van zijn familieleden een laatste brief voorafgaand aan hun deportatie. Na de oorlog blijkt dat zij kort na aankomst in het vernietigingskamp Sobibor zijn vermoord.

Loodzware voettocht

Vlak voor de komst van het Rode Leger wordt begin 1945 het Arbeitskommando Deep ontruimd. De Nederlanders bereiken Rostock na een dagenlange loodzware voettocht door de ijzige kou. Na hier voor zichzelf voedsel en kleding bijeengeschraapt te hebben, is de bevrijding een feit. Zij keren, zo goed en zo kwaad als het gaat, op eigen gelegenheid terug naar Nederland. Soldaat De Jong heeft met zijn familie afgesproken dat iedereen na de oorlog in een woning in de Lekstraat in Amsterdam zou verzamelen. De Jong is de eerste en ook de enige die terugkomt.

Militair terrein

De plaats waar zich het Lager van het Arbeitskommando bevindt, is tegenwoordig een militair terrein, gelegen aan de Wojska Polskiego te Mrzeżyno, in Polen. Het perceel is niet vrij toegankelijk.