Wittenberg

Het Arbeitskommando ARADO is gevestigd in Wittenberg en verricht werkzaamheden voor de Arado Flugzeugwerke GmbH Wittenberg. Het Arbeitskommando valt organisatorisch onder het Schattenlager Stalag IV-d Torgau. Het bedrijf is gevestigd in het gebied tussen de huidige Dresdener en Zahnaer Strasse en de Triftstrasse ten zuidoosten van de stad Wittenberg.

Vliegtuigonderdelen

Naast krijgsgevangenen werken er ook een groot aantal te werk gestelde gevangenen uit concentratiekampen, waaronder Sachsenhausen. Ze zijn ondergebracht in barakken op het terrein van ARADO. De krijgsgevangenen zijn gehuisvest in een kamp ten zuidwesten van de fabriek. ARADO in Wittenberg fabriceert onderdelen voor Arado-vliegtuigen en rompen en vleugels voor Heinkel 111- en Heinkel 177-bommenwerpers, Focke-Wulf 190-jagers en Junkers 88-bommenwerpers. Er vindt in Wittenberg geen eindmontage plaats. De onderdelen worden per spoor naar het nabijgelegen vliegveld Lönnewitz vervoerd.

Zweeds bezwaar

Er zijn minstens vijftien Nederlandse krijgsgevangenen in Arbeitskommando ARADO werkzaam. Medio oktober 1944 zijn er volgens een Zweeds inspectierapport nog vier Nederlanders in het Arbeitskommando die transportwerkzaamheden uitvoeren. Het Zweedse Gezantschap maakt in het rapport bezwaar tegen de tewerkstelling in een fabriek die een bijdrage levert aan de oorlogsindustrie. Het viertal wordt daarop korte tijd later overgebracht naar het Arbeitskommando Eisleben houtbewerkingsfirma Nauhelfta. In tegenstelling tot elders hebben de protesten van het Zweedse Gezantschap en de krijgsgevangenen in Wittenberg dus wel resultaat, hoewel het hier om slechts een klein aantal gevangenen gaat.

216 ton bommen

De geallieerde luchtstrijdkrachten slaan ook Wittenberg niet over. Op 22 en 23 februari 1945 werpen Amerikaanse bommenwerpers in totaal 216 ton bommen af op Wittenberg. Wonderbaarlijk genoeg loopt het historische stadje daarbij nauwelijks schade op. In de laatste maanden van de oorlog komen bij een gezamenlijk Amerikaans en Brits bombardement meer dan duizend bij ARADO tewerkgestelde concentratiekampgevangenen en krijgsgevangenen om het leven. Vermoedelijk hebben bij de aanvallen op Wittenberg geen Nederlandse krijgsgevangenen het leven gelaten.

Verbouwde kantoren

Van de vliegtuigfabriek resteert nog het hoofdgebouw (tegenwoordig Finanzamt Wittenberg aan de Dresdener Strasse 40, hoek Fabrikstrasse) en enkele kantoren (tegenwoordig verbouwd tot woningen) aan het Mittelfeld in Lutherstadt Wittenberg. Bij een bezoek in 2018 worden op het noordoostelijke deel van het terrein nog resten aangetroffen van de betonnen overslagplatformen en de spoorwegaansluiting.