Sagan | Nederlands Instituut voor Militaire Historie

Locatie: Żagań, Polen.
Functie: manschappenkamp.
Datum ingebruikname: januari 1940.
Nationaliteiten: België, Frankrijk, Joegoslavië, Sovjet-Unie, Groot-Brittannië, Italië, Polen, Nederland.
Aantal Nederlandse gevangenen: circa 450.
Datum bevrijding: 27 januari 1945 ontruimd in verband met de naderende Sovjettroepen.

Stalag VIII-c Sagan wordt in september 1939 in gebruik genomen om krijgsgevangen gemaakte Polen te kunnen huisvesten. Het Stalag ligt ten zuiden van Sagan, tegenwoordig Żagań in Polen, en grenst direct aan het beroemde Stalag Luft III. Het Stalag VIII-c is een relatief groot kamp met ongeveer vijftig barakken. In ieder van de onderkomens kunnen gemiddeld tweehonderd krijgsgevangenen worden ondergebracht.

Drie keer de capaciteit

In 1940 komen grote groepen Franse en Belgische krijgsgevangenen hier terecht. Vanaf 1941 gevolgd door militairen uit Groot-Brittannië, Canada, Griekenland, Joegoslavië en de Sovjet-Unie. Het aantal gevangenen stijgt daarmee in de tweede helft van 1941 naar ruim 50.000, drie keer de maximale capaciteit van het kamp.

- Zwart-witfoto. Groepsfoto van acht luchtmachtofficieren, vijf staan, drie zitten op één knie daarvoor. Ze dragen allemaal militaire uniforms. De twee mannen die in het midden staan en zitten, dragen een pet. De man die in het midden staat, rookt ook een pijp. In de achtergrond bomen en een wachttoren. — Beeld: NIMH, collectie Nederlanders bij de RAF
Groepsfoto van Nederlands, Britse, Australische en Canadese luchtmachtofficieren in Stalag Luft III. Stalag Luft III grenst tegen het krijgsgevangenkamp van Sagan.

Nederlandse gevangenen

Op 26 januari 1945 arriveren zo’n 450 Nederlandse reserveofficieren in Sagan. Zes dagen eerder zijn ze te voet vanuit het oostelijk gelegen Oflag XXI-c/z Grüne bei Lissa vertrokken. Na een kort verblijf van slechts enkele dagen reizen de reserveofficieren op 1 februari 1945 per trein verder naar Stalag IV-b Mühlberg. Bij het naderen van het Rode Leger ontruimen de Duitsers in januari 1945 Stalag VIII-c en Stalag Luft III. Na de oorlog gebruiken de Russen het terrein en de omgeving als militair oefenterrein.

Museum

Tegenwoordig bevinden zich op de locatie van Stalag VIII-c, aan de ul. Lotników Alianckich 6 in Żagań, een museum en informatiecentrum over de kampen Stalag VIII-c en Stalag Luft III. In het bosgebied liggen nog funderingsresten van de barakken en schuilkelders.