Alfred Nis Wilhelm Lorenzen wordt op 18 maart 1900 als zoon van Wilhelmine en Anton Lorenzen geboren in de Duitse havenstad Altona. Van 1907 tot 1918 zit Alfred op de Hogere Burgerschool in Ottensen, Hamburg. Na zijn middelbare school studeert hij Oost-Aziatische talen aan de Universiteit Hamburg. Hier bekwaamt hij zich in Sinologie en Japanologie en rondt zijn studie in 1927 af met een dissertatie over de gedichten van Hitomaro’s uit de ‘Manyoshu’. In mei van datzelfde jaar woont de jonge dr. Lorenzen een congres bij van het vooraanstaande wetenschappelijke ‘Oostersche Genootschap’ in Leiden. Hij vindt al snel werk als sinoloog in Nederlandse kringen.
Beeld: © Privécollectie nabestaanden Alfred Lorenzen
Portretfoto van Alfred Lorenzen.
Overschot aan sinologen
In 1929 wordt Alfred aangesteld als ambtenaar Chineesche Boekhouding 1e klasse bij de Belasting-accountantsdienst in Medan, Noord-Sumatra. Per ss Slamat arriveert hij 9 februari in Batavia. Zijn vijfjarige, tijdelijke, dienstverband gaat in op 22 januari 1929. Alfred is niet de enige Duitser in deze functie. De Nederlands-Indische overheid wil beter toezicht op Chinese kooplieden, die hun boekhouding in het Chinees bijhouden. Het aantal Nederlandse sinologen is echter beperkt. In Duitsland ligt dit anders. Na de Eerste Wereldoorlog heeft Duitsland het grootste deel van zijn bezittingen in China verloren. Hierdoor ontstaat er in Duitsland een overschot aan sinologen. Velen van hen kunnen in Nederlands-Indië aan de slag. Eind 1930 krijgt Lorenzen twee maanden verlof wegens ziekte, die hij in Brastagi, nabij Medan in Noord-Sumatra, doorbrengt.
Rechtszaak
Lorenzen wordt in 1933 ontslagen. Dit is echter voor het einde van zijn dienstverband en uit onvrede daagt hij zijn werkgever, de koloniale overheid, voor de rechter. De koloniale overheid geeft bezuinigingen als reden voor zijn ontslag. Een andere factor die meespeelt is dat de studie Sinologie in Leiden inmiddels gegroeid is en de baan van Lorenzen aantrekkelijker is gemaakt voor Nederlandse sinologen. De rechtszaken slepen zich enkele jaren voort, maar vallen na een hoger beroep van Lorenzen alsnog in zijn nadeel uit. De conclusie is dat korte dienstverbanden tussentijds mogen worden opgezegd en dat de koloniale overheid Lorenzen in 1933 al recht heeft gedaan door vijf maanden extra salaris uit te betalen en een vrije overtocht naar Nederland aan te bieden. Na zijn ontslag blijft Lorenzen in Nederlands-Indië, in het Grand Hotel in Medan. Hij ontmoet zijn partner Catharina Statius-Muller en krijgt met haar een dochtertje: Louise Charlotte. Vanwege de oorlogsdreiging en de Duitse nationaliteit van Lorenzen zijn zij niet getrouwd.
Gevangenschap
Op 10 mei 1940 wordt Alfred Lorenzen opgepakt in Kabandjahe. Zijn dochter en partner ziet hij dan voor het laatst. Eerst wordt hij samen met 367 Duitse mannen in Pemetang Siantar, een oud schietkamp, opgesloten. Daarna zit hij geïnterneerd in Lawé Sigala-Gala in Noord-Sumatra. Uit een afschrift van de inlichtingendienst blijkt dat Lorenzen kort voor 19 november 1941 wegens gezondheidsredenen naar een ziekenhuis te Buitenzorg wordt verplaatst. Begin 1942 wordt hij als genezen verklaard, uit het ziekenhuis ontslagen en op de laatste boot richting Brits-Indië gezet, de Van Imhoff. Sinoloog en kapiteinszoon Alfred Lorenzen komt op veertigjarige leeftijd om bij de scheepsramp met de Van Imhoff op 19 januari 1942.
