Ludwig Högel | Nederlands Instituut voor Militaire Historie

Op 1 juli 1914 vertrekt de 21-jarige matroos Ludwig Högel vanuit de haven van Bremen met het stoomschip Roon naar Australië. Hij werkt als stoker voor de Duitse koopvaardijmaatschappij Norddeutscher Lloyd. Nog tijdens de reis breekt de Eerste Wereldoorlog uit en de kapitein wordt genoodzaakt naar neutraal gebied uit te wijken. Het schip meert aan in de haven van Tjilatjap in Nederlands-Indië. De bemanning blijft daar gedurende de oorlog.

Zwart-witfoto. Portretfoto van een man die minzaam, met een kleine glimlach, naar iets buiten beeld kijkt. Hij draagt een wit pak met een zwarte strik. — Beeld: © Privécollectie nabestaanden Ludwig Högel
Portret van Ludwig Högel, begin jaren twintig.

Nederlands-Indië

Ludwig bouwt in de oorlogsjaren een bestaan op in Nederlands-Indië, net als enkele van zijn Duitse vrienden. Tot 1922 werkt hij als assistent-employé op een onderneming aan de westkust van Sumatra. Een jaar later gaat hij als werktuigbouwkundige op de theeonderneming Parakan Salak in Soekaboemi op Java aan de slag. Daar trouwt hij op 25 december 1925 met de Indische Pauline Caroline van der Leij. Tussen 1926 en 1939 krijgen zij zeven kinderen: Anna Carolina, Margarete (Margreet), Carl, Maria, Ernst, Friedrich (Frits) en Lulu.

Eigen bedrijf

Ondertussen is Ludwig in 1933 een eigen bedrijf begonnen, een fabriek waar machines voor theeplantages worden ontworpen en gebouwd. De onderneming loopt zo goed dat Ludwig een nieuwe, grotere fabriek laat bouwen in Tjipoho ten zuiden van Soekaboemi, de n.v. Technische Industrie L. Högel. De Borneo Sumatra Handelmaatschappij investeerde in Ludwigs bedrijf en had financiële belangen in de handel met en van de onderneming. Naast machines voor de theeplantages worden er ook machines voor rubberondernemingen ontworpen. Ook levert het bedrijf onderdelen en voert het reparaties uit. Op 1 augustus 1939 gaat de onderneming van start. Het gezin woont vlakbij het bedrijf.

Zwart-witfoto. Een man en een vrouw staan op een bospad. Hij heeft zijn linkerarm om haar heen geslagen en houdt zijn hoofd schuin richting haar. Hij draagt een wit pak met zwart riem. Zij draagt een witte jurk met kleine zwarte stippen. — Beeld: © Privécollectie nabestaanden Ludwig Högel
Verlovingsfoto van Ludwig Högel en Pauline van der Leij, genomen op 4 april 1925.

Code Berlijn

Het bedrijf is nog in de opstartfase wanneer Duitsland op 10 mei 1940 Nederland binnenvalt. Met de code ‘Berlijn’ wordt het teken gegeven tot internering van alle mannen met de Duitse nationaliteit van zeventien jaar en ouder. De commissaris van politie, een vriend van de familie Högel, komt bij Ludwig aan huis en vraagt hem zijn koffer te pakken en mee te komen. Ludwig wordt geïnterneerd vanwege zijn Duitse nationaliteit, eerst op Onrust en naderhand in Lawé Sigala-Gala op Noord-Sumatra. De onderneming wordt onmiddellijk door de overheid in beslag genomen.

Vennoot

Op 18 mei 1940, doet Ludwigs vennoot, de Borneo Sumatra Handel Maatschappij, een voorstel aan de Commissie voor Rechtsverkeer in oorlogstijd om het bedrijf over te nemen. Omdat nog niet alle investeringen zijn terugverdiend, wordt dit gefinancierd met Högels kapitaal.

Foto

Ludwig zelf keert niet meer terug. Hij komt op 19 januari 1942 op 48-jarige leeftijd om het leven bij de ondergang van de Van Imhoff. Zijn jongste dochter Lulu is nog geen half jaar als haar vader wordt geïnterneerd en uit haar leven verdwijnt. Pas later hoort zij dat er correspondentie is geweest met haar vader in het kamp. Zo ontvangt hij bijvoorbeeld een foto van zijn twee jongste kinderen, Frits en Lulu. Zoon Ernst is vijf jaar als hij de arrestatie van zijn vader meemaakt en heeft het daar altijd moeilijk mee gehad. Ook Margreet is veel bezig met de gebeurtenis die hun leven zo drastisch heeft veranderd. Zij verzamelt informatie over de ramp en maakt een familiealbum met herinneringen aan haar vader, zijn voorouders en het gezin Högel.