Ludwig August Amandus Stahl wordt geboren in Hamburg op 3 oktober 1901, als middelste van vijf kinderen. Hij is afkomstig uit een familie van reders.

Beeld: © Privécollectie nabestaanden Ludwig Stahl

Ludwig Stahl is dolgelukkig met zijn oudste zoon Peter, Surabaya 1933.

Zus

Rond 1925 vertrekt Ludwig Stahl naar Nederlands-Indië, waar hij als zakenman actief is. In mei 1932 treedt hij in Soerabaja in het huwelijk met Ida Maria Hubertina Lagro, door familie ‘Zus’ genoemd. Zij is lerares op de school van haar vader. Zus reist tijdens haar eerste zwangerschap naar Den Haag om bij haar Nederlandse moeder te zijn. Zodoende wordt het eerste kind, zoon Peter, van het gezin in Den Haag geboren. Ludwig en Zus krijgen nog twee kinderen: zoon Ludz, en dochter Mädi. In Surabaya woont het gezin onder andere op de Simpangdwarsstraat, Embong, Trenguli, Kajoon en Niasstraat.

Typische Duitser

Stahl begint in Surabaya een eigen im- en exportzaak in artikelen wereldwijd. Hij is volgens zijn oudste zoon een typische Duitser die van rust en regelmaat houdt. Hij omschrijft zijn vader als man met een groot gevoel voor humor en dol op zijn kinderen. Daarnaast is Stahl een muzikale man: hij speelt piano en kan goed zingen. Ook is hij heel creatief en ontwerpt hij onder andere meubels.

Thuis wordt Nederlands en Duits gesproken. Stahl is, zoals veel Duitsers in Nederlands-Indië in die tijd, lid van een Duitse Verein, een gezelligheidsvereniging. Daarnaast is het echtpaar ook lid van de Nederlandse sociëteit.

Beeld: © Privécollectie nabestaanden Ludwig Stahl

Ludwig Stahl en zijn zoon Peter in 1933.

Geïnterneerd

Op 10 mei 1940 is Ludwig Stahl met de auto op zakenreis. Op de terugweg door Semarang moet hij bepaalde zaken afwikkelen op het politiebureau, omdat hij met de auto een paard heeft doodgereden. Hij wordt ter plekke vanwege zijn Duitse afkomst geïnterneerd.

Hij verblijft in verschillende kampen. Van daaruit schrijft hij elke twee weken briefkaarten aan zijn vrouw, in het Nederlands. Alles wordt gecensureerd en zo nodig geschrapt. Zijn vrouw heeft hem in het interneringskamp Ngawi een paar keer een kwartier mogen zien. De kinderen hebben nooit afscheid kunnen nemen van hun vader.

Dienstreis

Naar de kinderen toe doet hun moeder alsof hun vader op een zeer lange dienstreis is, om hen zo de waarheid over de internering te besparen. Het gezin hoort pas in 1946 geruchten over wat er vier jaar eerder met de Van Imhoff is gebeurd. Tot op de dag van vandaag weet niemand precies wat er met Ludwig Stahl is gebeurd.

In het najaar van 1947 stuurt Zus haar kinderen naar Nederland, zijzelf volgt pas twaalf jaar later. Dit is ingegeven om de studie van de kinderen te kunnen bekostigen.

  1. Zwart-witfoto. Een man en een vrouw staan in een tuin en poseren voor de foto, de man heeft een slapende baby in zijn armen. De man draagt een wit pak met donkere strik, de vrouw een witte jurk. In de achtergrond bomen van de tuin en een huis.
    Het gezin Stahl-Lagro in 1933 in gelukkigere tijden in de tuin van hun huis in Surabaya. Links Ludwig met oudste zoon Peter, rechts Ida.
  2. Zwart-witfoto. Een man zit met twee kinderen op de opstaprand van een auto. Een jongetje zich links naast hem, een meisje links, hij houdt zijn beide armen om hun schouders. Het jongetje steunt met zijn hoofd op zijn linkerhand en zijn linker ellenboog op de schoot van de man. Zowel de man als de kinderen dragen kleding in lichte kleuren.
    Ludwig Stahl met zijn zoon Peter (links) en dochter Mädi bij hun auto. Deze foto is omstreeks 1938 genomen.