Marinejachtvliegers boven Korea

Lange tijd krijgt Schaper echter nul op het rekest, maar op 17 maart 1953 wordt zijn vasthoudendheid toch beloond. Van zijn evenknie bij de Royal Navy krijgt de vlagofficier te horen dat de volgende maand drie ‘afgeoefende Sea Fury-vliegers’ vanuit Malta aan boord van de HMS Ocean richting Korea mee kunnen. Ze zullen worden gedetacheerd bij het 807 Squadron dat over 22 Hawker Sea Fury FB 11’s beschikt. De eenheid staat onder commando van lieutenant commander T.L.M. Brander, een veteraan uit de Tweede Wereldoorlog. Aan boord van het vliegkampschip bevindt zich nog een tweede vliegende eenheid: het met 12 Fairey Firefly Mk.6- jager/bommenwerpers uitgeruste 810 Squadron.

Vliegers melden zich

Nog voordat Schaper de telefoon op de haak heeft gelegd, hebben op deze 17e maart al drie marinejachtvliegers hun hand opgestoken om te worden uitgezonden. Het zijn de luitenants-ter-zee der 2e klasse Jan Mulder, Ernst van Crugten en Guus Hagdorn. Zij willen maar al te graag dit avontuur aan gaan en voor een halfjaar naar Korea. Alle drie zijn ze bijzonder geschikt. Niet alleen kunnen zij bogen op de nodige vliegervaring. Ook zijn ze al eerder aan boord van Britse vliegkampschepen gedetacheerd geweest. Begin april melden de drie zich in de haven van Valletta op het eiland Malta aan boord van HMS Ocean. Op 16 april vertrekt de carrier richting de Koreaanse wateren. Ongeveer een maand later arriveert de oorlogsbodem in het Japanse Sasebo. Korte tijd later stoomt de Ocean verder naar de Gele Zee ten westen van Korea voor de eerste patrouille. Daar aangekomen staan de drie Nederlandse jachtvliegers samen met hun Britse collega’s vanaf 22 mei op de battle order. Door slechte weersomstandigheden wordt pas een dag later gestart met de vliegoperaties.

Gevaarlijke missies

In een gebied in de vorm van een driehoek rond de 38e breedtegraad ten noordwesten van Seoul worden verschillende soorten vliegopdrachten uitgevoerd. Het minst risicovol zijn nog de zogenaamde Combat Air Patrols boven het eigen vlootverband. Veel gevaarlijker zijn de interdictiemissies waaraan de Nederlandse jachtvliegers deelnemen. Wegen, spoorlijnen, bruggen, tunnels en treinemplacementen in het Noord-Koreaanse achterland worden met bommen bestookt en gemitrailleerd. Ook sluizen, transformatorstations en andere militair waardevolle objecten staan op de doelenlijst. Verder ondersteunen de Seafuries regelmatig (anticommunistische) Noord-Koreaanse guerrilla’s op eilanden in de Gele Zee noordelijk van de 38e breedtegraad. Ten slotte voeren de Sea Fury-vliegers Close Air Support-missies uit ter ondersteuning van de eigen troepen in het frontgebied. Vooral in de sector waar de 1st British Commonwealth Division opereert zijn zij actief. Meestal betreft het aanvallen op Chinese en Noord-Koreaanse stellingen. Daarbij worden de bommen op het doel gemikt tijdens een duikvlucht van 65 graden.

“We wisten dondersgoed wat ons te wachten stond”

Hoewel in de eerste helft van 1953 inmiddels sprake is van een ‘rustige situatie’ aan het front, blijft het uitvoeren van luchtoperaties risicovol. De Noord-Koreanen en Chinezen beschikken onder meer over MiG 15-straaljagers en luchtdoelgeschut. Er bestaat dus een gerede kans boven vijandelijk gebied te worden neergeschoten. Volgens luitenant-ter-zee Hagdorn wordt serieus rekening gehouden dat ze hun vliegtuig met het valscherm moeten verlaten boven vijandelijk gebied. “We wisten dondersgoed wat ons te wachten stond. We kregen zelfs boekjes waarin stond hoe je kikkers en slangen kon bereiden. Ach als je honger hebt eet je alles nietwaar?”

Onvoorzien gevaar

In totaal voert de HMS Ocean tussen mei en november 1953 vijf patrouilles uit in de Koreaanse wateren. Alle drie de vliegers beleven in deze periode wel een of meerdere benauwde momenten. Zo weet luitenant-ter-zee Van Crugten bij een aanval op een spoorbrug bij Haeju op 28 mei 1953 een van zijn twee 500 ponds-bommen niet te lossen. Door een technisch mankement blijft het explosief hangen. Van Crugten mag daardoor niet meer landen op de Ocean en zet koers richting de grote Amerikaanse basis K13 in Zuid-Korea. Met nog maar een paar gallon brandstof in de tank maakt de marinejachtvlieger een uiterst voorzichtige landing. Nadat de ‘hung up’ is verwijderd en de Sea Fury weer is afgetankt, keert Van Crugten zonder verdere incidenten terug op zijn varende thuisbasis.

Met de schrik vrij

Een nog benauwder avontuur beleeft luitenant-ter-zee Mulder op 15 juli. Het Amerikaanse Eighth Army verzoekt deze dag om maximale luchtsteun. Op de HMS Ocean is echter de katapult buiten gebruik. Besloten wordt daarom van het korte vliegdek op te stijgen met startraketten, in jargon Rocket Assisted Take-Off Gear (RATOG). Mulder vuurt zijn ‘boosters’ echter te vroeg af waardoor de Sea Fury te weinig aanloopsnelheid krijgt en voor de boeg van HMS Ocean in zee stort. Miraculeus genoeg komt Mulder slechts met de schrik vrij. “Except for his pride, he was not hurt, but he was very wet”, schrijft lieutenant commander John Lansdown over dit avontuur in zijn boek ‘With the carriers in Korea’. Bij luitenant-ter-zee Hagdorn gaat het mis tijdens een landing op 22 augustus. Daarbij mist de landingshaak van zijn vliegtuig de over het dek gespannen kabels. Hagdorn schiet met zijn Sea Fury de barrier (een groot vangnet) in. Het jachtvliegtuig slaat daarbij over de kop en raakt zwaar beschadigd. Zelf blijft de Nederlandse jachtvlieger ongedeerd.

Eer na jaren

Nadat op 27 juli 1953 de wapenstilstand van kracht wordt, vliegen de drie Nederlanders en hun Britse collega´s van het 807 Squadron geen gevechtsvluchten meer. De resterende maanden voeren zij patrouilles uit nabij de bestandslijn om het nakomen van de wapenstilstand te controleren en deze kracht bij te zetten. Uiteindelijk keren Hagdorn, Mulder en Van Crugten met respectievelijk 58, 59 en 57 gevechtsvluchten op de teller in november terug naar Nederland. Hier vervolgen de drie hun loopbaan bij de Koninklijke Marine. Van Crugten en Mulder trekken beiden eind jaren zestig als luitenant-ter-zee-vlieger der 1^e klasse het uniform uit. Hagdorn verlaat begin 1976 als kapitein-ter-zee de marine. Voor hun inzet in de Korea-oorlog ontvangen de drie aanvankelijk geen decoratie. Dat wordt in 2019 alsnog ‘rechtgetrokken’ wanneer ze met de Korean War Service Medal worden onderscheiden. Mulder en Van Crugten zijn dan al overleden en ontvangen de decoratie postuum. De dan 93-jarige Hagdorn krijgt de medaille persoonlijk uitgereikt van minister van Defensie Ank Bijleveld. “Een hele eer”, noemt hij het. Niet verwonderlijk want de uitzending naar Korea beschouwt hij als het hoogtepunt van zijn carrière. “Je kunt oefenen wat je wilt, maar het schept geen beeld van wat je in oorlog werkelijk kan verwachten. De spanning, de druk van de vijand. Men heeft geen idee. Dat is heel bijzonder om mee te maken.” Guus Hagdorn overlijdt twee jaar later op 95-jarige leeftijd in Katwijk.