Wilt u meer weten over de opvarenden van de Nederlandse koopvaardij tijdens de Tweede Wereldoorlog? Het NIMH beheert een bijzondere collectie over dit onderwerp: de persoonskaarten. Met deze onderzoekshulp maken we u wegwijs door onze archieven en collecties.
Het is voor veel mensen een onbekend verhaal: de inzet van de Nederlandse koopvaardij tijdens de Tweede Wereldoorlog. Vlak voor het uitbreken van de oorlog zijn ruim 32.000 personen in dienst van de Nederlandse handelsvloot. Tijdens de Duitse inval in mei 1940 bevindt het merendeel van deze vloot zich buitengaats. De instelling van de Vaarplicht ontneemt bemanningen elke keuzemogelijkheid: ze worden verplicht door te blijven varen. Wie zijn deze mannen die met gevaar voor eigen leven blijven varen voor de geallieerde oorlogsvoering?
Het NIMH beheert de database Persoonskaarten Koopvaardijopvarenden Tweede Wereldoorlog. Hierin zijn 65.000 persoonskaarten van de Nederlandse koopvaardij tijdens de Tweede Wereldoorlog opgenomen. De persoonskaarten horen bij ongeveer 32.000 opvarenden. Het gaat hierbij om 12.500 Nederlanders, 6.000 inwoners van het Koninkrijk en 13.400 buitenlanders. Diverse persoonsgegevens, zoals naam, geboortedatum en -plaats en burgerlijke staat staan op de kaarten vermeld. Daarnaast zijn sommige kaarten voorzien van informatie over (wan)gedrag, opleidingen en desertie.
Het NIMH beheert twee collecties met stukken over koopvaardijschepen in de Tweede Wereldoorlog. Archief 159 Londense Collectie Koopvaardij (LOCK) is het archief van de Netherlands Shipping en Trading Committee. De Shipping treedt tijdens de oorlog op als ‘custodian’ voor alle schepen, ladingen en belangen van rederijen in bezet Nederland. Dit archief bevat verschillende scheepsbewegingskaarten en dossiers die gedurende de oorlog door de Shipping zijn bijgehouden.
Archief 012 K.W.L. Bezemer is het onderzoeksarchief van Bezemer ten behoeve van zijn onderzoek en publicaties over de koopvaardij in de Tweede Wereldoorlog. Voor zijn onderzoek heeft hij voor veel schepen dossiers aangelegd, boordevol informatie afkomstig uit verschillende (internationale) bronnen.
U kunt in bovenstaande tabellen klikken op het toegangsnummer om gelijk naar de collectiepagina te gaan. Hier kunt u door de inventaris bladeren om te onderzoeken of er relevante stukken voor uw onderzoek onder vallen. In de inleiding van de collectie vindt u een beschrijving en een korte biografie van de archiefvormer.
In de zoekbalk van Archieven.nl kunt u ook zoeken naar bepaalde locaties, operaties of eenheden. Als deze term voorkomt verschijnt er een kopje ‘gevonden resultaat’. Onder het uitklapmenu ‘bekijk gevonden archiefstukken’ kunt u zien in welke inventarisbeschrijvingen de term voorkomt.
Enkele archieftoegangen zijn digitaal in te zien. Dit kunt u herkennen aan het paperclip-icoon. Als een zoekterm in de digitale bestanden voorkomt verschijnen deze automatisch onder 'gevonden resultaat'.
Heeft u niet gevonden wat u zocht? Of heeft u vragen over de Nederlandse koopvaardij of een militaire voorouder waar u via de archieven geen antwoord op kunt vinden? Neem dan telefonisch of per e-mail contact met ons op, wij helpen u graag verder.
De persoonskaarten zijn digitaal in te zien op archieven.nl. Vanwege privacywetgeving zijn de scans van de persoonskaarten pas 100 jaar na de geboorte van de desbetreffende persoon openbaar. Daarom zijn sommige persoonskaarten niet zichtbaar. Kunt u aantonen dat iemand is overleden? Stuur dan een e-mail met bewijs hiervan naar informatievragennimh@mindef.nl. De scans worden dan naar u opgestuurd en in de database inzichtelijk gemaakt.
Voor het opvragen van persoonskaarten van nog levende personen dient u schriftelijk toestemming te vragen aan Hoofd Publieksinformatie & Collecties. Dit kan met het formulier 'Verzoek tot openbaarheid'. Na het invullen en ondertekenen van dit formulier kunt u het document per e-mail naar ons sturen. Uw aanvraag wordt dan in behandeling genomen.
